Օրերս,Միացյալ Նահանգների Կոնգրեսի Ներկայացուցիչների պալատի խոսնակ Նենսի Փելոսին՝օրենսդիր մարմնի անդամներից բաղկացած պատվիրակության հետ մեկնել էր Չինաստանից անջատված Թայվան կղզի։Ինչպես և կարելի էր սպասել,այս փաստը հարուցել է պաշտոնական Պեկինի խիստ զայրույթը։
Ու թեև Միացյալ Նահանգների պետական կառավարման բարձրագույն հիերարխիայում 3-րդ տեղը զբաղեցնող Նենսի Փելոսիի այցը Թայվան տևել էր մեկ օրից էլ քիչ՝ընդամենը մոտ 20 ժամ,դա էլ էր բավարար պաշտոնական Պեկինին հստակ ուղերձներ հղելու համար։Ամերիկյան բարձրաստիճան պաշտոնյան իր աջակցությունն էր հայտնել՝23 մլն.բնակչություն ունեցող Թայվանին,հստակ հասկացնել տալով,որ Ամերիկան իրենց միայնակ չի թողնելու։«Մեր համերաշխությունը Թայվանի հետ այսօր առավել քան կարևոր է,երբ աշխարհը կանգնած է ժողովրդավարության և ավտոկրատիայի ընտրության առջև»,-իր ելույթում ընդգծել էր Ներկայացուցիչների պալատի խոսնակը։Հարկ է նշել,որ Նենսի Փելոսին՝Թայվանի մայրաքաղաք Թայբեյ էր ժամանել ամերիկյան ռազմատրանսպորտային ուժերին պատկանող ինքնաթիռով,որը նույնպես,կարծում եմ պատահական չեր ընտրված։Նրան դիմավորել էին Թայվանի արտգործնախարար Ջոզեֆ Վուն և այդ կղզում՝ ամերիկյան բարձրաստիճան ներկայացուցիչ Սանդրա Օուդկիրկը։Այնուհետև,Թայվանի նախագահ Ցայ Ինվէնը՝Փելոսիին ճաշկերույթի էր հրավիրել։Հետաքրքիրն այն է,որ ամերիկյան բարձրաստիճան պաշտոնյայի այցելության ընթացքում որևէ փաստաթուղթ չի ստորագրվել,միայն աշխարհի հզորագույն գերտերության կողմից՝Չինաստանից անջատված կղզուն բարոյական աջակցություն է ցուցաբերվել։Հարկ է նշել,որ Վաշինգտոնը չունի Թայբեյի հետ դիվանագիտական հարաբերություններ,սակայն Միացյալ Նահանգների Կոնգրեսի կողմից դեռևս 1979 թ-ին ընդունված՝«Թայվանի հետ հարաբերությունների ակտի» համաձայն,Վաշինգտոնը պարտավորություն էր ստանձնել կղզուն տրամադրել ինքնապաշտպանության միջոցներ։Իհարկե,այս ամենը չեր կարող անտարբեր թողնել Չինաստանի իշխանություններին,որոնք շարունակում են Թայվանը համարել իրենց երկրի անբաժանելի մասը և սպառնում են վճռական քայլեր ձեռնարկել բոլոր նրանց դեմ,ովքեր կփորձեն խախտել «միասնական Չինաստանի» սկզբունքը։Հարկ է նշել,որ պաշտոնական Պեկինը՝Փելոսիի Թայվան մեկնելուց դեռ մեկ շաբաթ առաջ հանդես էր եկել սպառնալից ելույթներով։Բայց,բնականաբար,ռազմական բնույթի որևէ գործողություն,Չինաստանը՝ԱՄՆ-ի դեմ չհանդգնեց անել։Միայն բավարարվեց Պեկինում՝հավատարմագրված ամերիկյան դեսպանին արտգործնախարարություն կանչելով և նրան տեղեկացնելով այն մասին,որ Չինաստանի ռազմածովային ուժերը՝հեռահար արկերի կիրառմամբ,զորավարժություններ են սկսում Թայվանի նեղուցում,որը բաժանում է այդ կղզին Չինաստանից։
Ինչևէ,Նենսի Փելոսիի՝Թայվան կատարած այցի մասին խոսելիս,մի կարևոր դիտարկում անենք։Բանն այն է,որ Վաշինգտոնը Պեկինին համարում է իր հիմնական ռազմավարական հակառակորդներից մեկը և հարկ եղած դեպքում,օգտագործում է իր լծակները՝Չինաստանի աճող հավակնությունները զսպելու նպատակով։Այդ լծակներից կարելի է հատկապես առանձնացնել՝մարդու իրավունքների պաշտպանության հարցում Չինաստանի վրա ճնշումներ բանեցնելը և իհարկե,Թայվանի խնդիրը,որը առավել ցավոտ է և զգայուն պաշտոնական Պեկինի համար։Այսպես որ,Փելոսիի այցելությունը,անկասկած պետք է նաև այս համատեքստում դիտարկել։
Արթուր Օգանեզով (Ambion-News.am-ի քաղաքական վերլուծաբան)
